De GGZ wil rekening gaan houden met verschillen tussen mannen en vrouwen (Trouw 13 juni). Wonderlijk genoeg wordt dan als voorbeeld genoemd dat autisme te weinig onderkend wordt bij vrouwen. Wat volgt is een rammelende theorie over vrouwen en autisme. De theorie behelst dat vrouwen met autisme zeer goed sociaal-emotionele gedragingen kunnen observeren en nabootsen en zo hun moeilijkheden kunnen camoufleren. Deze theorie gaat lijnrecht in tegen de ontwikkelingspathologie bij autisme zoals die al decennia bekend is. Helaas is deze kennis op de achtergrond is geraakt door de voortdurende verruiming van de criteria. Evenwel de oorzaak van autisme is gelegen in aangeboren verstoring van de zintuiglijke informatie. Het gaat hierbij om verstoringen van het horen, het zien, de tast en de smaak en het ruiken. Autistische kinderen ondervinden daarom van jongs af aan, op basis van verstoorde waarneming, problemen met imiteren van gedrag en het herkenning van emoties. Kinderen met autisme bootsen de sociale codes maar zeer beperkt na. De verdere sociaal-emotionele ontwikkeling is daardoor zeer problematisch (Robins et al., 2001). Dit in tegenstelling tot genoemde vrouwen, zij zijn blijkbaar juist heel goed in het lezen en imiteren van sociaal-emotionele gedragingen. Dit betekent dat ze per definitie niet autistisch zijn. Toch worden ze in het sociale verkeer overvraagd maar daarvoor is een andere reden. Klinisch psycholoog Blijd-Hoogewys geeft het zelf al aan: deze vrouwen worden al vroeg gesocialiseerd om voortdurend ‘aardig te zijn’ en ‘zich in een ander te verplaatsen’. Dit leidt vervolgens volgens haar tot burn-out en depressie. Deze diagnoses zijn goed te behandelen, door bijvoorbeeld te leren je emotioneel te uiten en op te komen voor jezelf. Dus waarom nog een diagnose autisme gesteld, een stoornis waar je nooit meer vanaf komt en die maar beperkt te verhelpen is.
Blijd-Hoogewys geeft ook aan afkerig van de afvinklijstjes van de GGZ. Maar zij kent ongetwijfeld een lijst als ‘Checklist Asperger’. In deze lijst vinden we een ratjetoe aan tegenstrijdige items. Zo vinden we naast ‘moeite met sociale wederkerigheid’, ‘een groot inlevingsvermogen’ en ‘jezelf wegcijferen’ als items. De bril die ze op heeft tijdens het luisteren naar het verhaal van de cliënt wordt ongetwijfeld mede bepaald door dit soort afvinklijsten.
Er is nog iets vreemds aan de hand als het gaat over vrouwen en autisme. Het autisme treft, zoals meer aangeboren stoornissen, vooral jongens. Onderzoek laat zien dat het dubbele X chromosoom vrouwen beschermt. Zit er een fout op de ene X, dan kunnen genen van de andere X actief worden. Dit in tegenstelling tot mannen die immers een X en een Y geslachtschromosoom hebben. In tegenstelling tot wat beweerd wordt in het artikel, zadelen Blijd-Hoogewys c.s. de vrouwen dus op met een afwijking die vooral mannen treft. Rekening houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen lukt niet als we zomaar vrouwen diagnosticeren met autisme.